Untitled Document

Overweging John Dautzenberg deken van Maastricht

“Er is een tijd om te baren
en er is een tijd om te sterven
om te rouwen en te dansen
er is een tijd voor alles!”

In het door haar zo geliefde Maastricht kwam het leven op Toos af; “op Sint Pieter” zag zij het levenslicht, nu ruim 88 jaar geleden. Wat zij met het leven deed en het leven met haar, hoorden wij in de ontroerende woorden van haar echtgenoot Rob.
Er is een mooie spreuk die luidt:
Het is niet het pad dat je gaat, maar het spoor dat je achterlaat! Allen, zoals wij hier bijeen zijn, hebben een onuitwisbare herinnering aan Toos. Zelf leerde ik Toos en Rob kennen via TV, de uitzendingen van Heilige Missen via RKK brachten ons samen. Toen ik later ook nog benoemd werd tot deken in het haar vertrouwde Maastricht, kon de vriendschap niet meer stuk. Er hoefde niet veel gezegd te worden om elkaar te begrijpen. Het geloof, de verbondenheid in de Heer, de gezamenlijke Limburgse roots gaven ons kracht en levenslust. Zo zal ieder van ons zijn herinnering aan Toos bewaren.

Er is een tijd om te sterven: zondag 19 maart, de feestdag van Sint Jozef begint voor Toos vreemd; ze blijft, geheel tegen haar gewoonte in, in bed, de eerste voortekenen van een laatste dag. Later die dag zal Toos langzaam uit dit leven glijden. Maar ze is niet bang, maar juist gerust: de woorden uit het boek Prediker zijn zo toepasselijk: Wie de wijsheid, die hij van zijn ouders heeft meegekregen, vasthoudt is een gelukkig mens. Daarom wil ik ze niet uit het oog verliezen want ik zal veilig mijn wegen gaan, dan hoef ik geen angst te hebben als ik ga slapen ….
Toos laat een lang en pregnant spoor achter van oprechte vriendschap, geloof en verbondenheid. Maar als priester draai ik het genoemde gezegde ook graag om:
Het is niet alleen het spoor dat je achterlaat, maar ook de weg die verder gaat!

Is dood, écht dood? Is weg, écht weg? Dat kan ik niet geloven, dat kon ook Toos niet geloven en velen met ons! Is het eerder zoals een schip dat uitvaart, een schip dat steeds kleiner wordt en dat wij dankbaar uitzwaaien totdat het aan ons zicht onttrokken wordt? Is het dan weg? Nee, maar wij kunnen het niet meer zien. Ginds aan de andere kant van het water staan zij die het schip vol vreugde begroeten en roepen: Kijk daar is het, het komt zichtbaar dichterbij!

Het spoor dat je achterlaat en de weg die je verdergaat. Vanmiddag zijn we hier ook als gelovige mensen samen. Mensen die hun hart, hun leven openen voor de woorden van de Heer die tot ieder van ons spreekt: de Goede Herder die ons geleidt naar groene weiden: de Heer die zorgt dat wij niets te kort komen; Jezus die ons oproept om zorgeloos te leven en ons tegelijkertijd aanspoort om Zijn koninkrijk te zoeken en te doen wat recht is. Die zoektocht zal ons uiteindelijk thuisbrengen uit onze ballingschap, na dit leven mogen we thuiskomen, na een leven in dienstbaarheid aan God en elkaar mogen wij thuis zijn bij Hem, onze schepper.
Met dit geloof groeide Toos op in Maastricht,
met dit geloof leefde zij haar leven,
met dit geloof mag ze thuiskomen.

Bij deze ook een woord van troost en zeker ook van waardering voor Rob; zeker in deze laatste en vaak moeilijke tijd. Als een engel was je Toos nabij. Dank daarvoor. Thans nemen de hemelse engelen het van je over. Ik zeg, zoals gewoon in het Zuiden: Adieu Toos, tot ziens, tot bij God. Adieu, wa? Met het wa? dat uitnodigt tot instemming. Adieu wa, een piepkleine geloofsgetuigenis, klein maar oersterk.

Hoogeerwaarde Heer deken Dautzenberg
Hooggeachte bestuurders van Stichtingen en Verenigingen uit Ouder-Amstel
Lieve familieleden
Geachte aanwezigen

Sta mij toe hier enkele woorden te spreken ter nagedachtenis aan Toos.

Het was juli 1952 en ik was een week op vakantie in Maastricht bij een studievriend. We gingen uit met zijn buurmeisje Toos. Het klikte tussen Toos en mij op een niet rationeel te verklaren manier. Na een periode van bijna 10 jaar met vele ups en downs trouwden we in september 1961 en gingen wonen in Amsterdam-Buitenveldert.

In 1969 verhuisden we naar Ouderkerk en werd Toos actief in het bestuur van de kerk, allereerst plaatselijk in de Urbanus parochie. Haar interessegebied was de geloofsleer en de liturgie. Ze trad toe tot commissies, zoals de werkgroep liturgie, en besturen, zoals het kerkbestuur, van plaatselijk tot regionaal, en tot provinciaal. In haar functioneren verwierf ze een faam die de Ouderkerkse parochie oversteeg. Ze werd gevraagd om tezamen met bisschop Bomers het bisdom Haarlem te vertegenwoordigen in het Landelijk Pastoraal Overleg. Met bisschop Bomers ontstond een band van innige samenwerking, zoals het om beurten geven van presentaties in het Haarlemse bisschopshuis.

Ze werd bekend om haar inhoudelijk sterke preken. Dat zat in de familie. Haar neef Wim is hoogleraar theologie, exegese oude testament, profeet Jesaja. En zo kon het gebeuren dat een aantal priesters hun zondagse preek vooraf naar Toos stuurden voor commentaar. Onder hen de bekende studentenpastor Frits van der Ven uit de Jezuïeten orde. In het archief van Toos las ik de preek die Frits uitsprak toen hij het huwelijk inzegende van Tom van Aken en Jelka Bongaerts. Ik zag moeder Els van deze inmiddels befaamde captain of industry onder ons.

Haar activiteit strekte zich uit over een periode van zo`n 25 jaar. Vanwege haar verdiensten werd haar in april 2005 het Testimonium Honoris, Getuigschrift van Eerwaardigheid, door de Urbanus Parochie uitgereikt. Ik heb de oorkonde en de penning een plaatsje op de kist gegeven.

Een uitzonderlijke reputatie is ook dat Toos altijd wel een voorganger kon leveren als daar een urgente behoefte aan was in een parochie. Ze putte daarbij uit haar reservoir van Jezuïeten. Maar dit bleef niet tot de kerkelijke wereld beperkt. Zo hielp ze het gezelschap Probus Amstelveen-Ouderkerk uit de nood toen daar een spreker op de zeer korte termijn werd verlangd. Eduard Kimman, hoogleraar in Nijmegen, kwam toen voor onze club spreken over sociale verantwoordelijkheden in de wereld van economen.

Anderhalf jaar geleden vierden we onze 60-jarige huwelijksverbintenis. Ons huwelijk was kinderloos gebleven, maar we hadden elkaar. Ik kijk terug op een periode van meer dan 60 jaar van onvoorwaardelijke liefde en trouw van Toos jegens mij.
Helaas, sinds die viering eind 2021 ging het geleidelijk minder goed met de gezondheid van Toos. Eerst alleen fysieke handicaps, maar de laatste maanden ook mentale storingen. Vijf dagen geleden op de zondagmiddag rond vier uur overleed Toos. In de armen van mijzelf en Tonny van Engen die toevallig voor een theevisite bij ons was. In een paar minuten verloor ik het kostbaarste bezit dat ik ooit had.

Bijzondere dank spreek ik hier uit jegens Murielle en Bernadette. Ze hebben mij met wijze raad en grote daadkracht door deze week, die de moeilijkste uit mijn leven was, ter zijde gestaan. Toos is haar hele leven een Maastrichtse gebleven. Daarom ook grote dank aan John Dautzenberg, deken van Maastricht, voor het met Limburgs accent teruggeleiden naar de Schepper van het aardse leven dat Toos in Maastricht ontving.

Moge zij rusten in vrede. Ik zal haar nagedachtenis in hoge ere houden. Samen met u, ze verdient het.

Ik dank u allen voor uw komst vanmiddag bij dit afscheid.